شبیه سازی مناطق مستعد خندق زایی در حوضه ی رودخانه های رازآور و مِرِگ

چکیده از جمله عوامل مهم در تغییر شکل سطح زمین فرسایش آبی است. این نوع از فرسایش دارای مراحل مختلفی است که فرسایش خندقی نوع پیشرفته ی آن محسوب می شود. فرسایش خندقی علاوه بر تغییر شکل در سیمای ظاهری زمین، مقدار متنابهی خاک را از محل خارج می کند. مناطق مورد مطالعه در این تحقیق عبارت از حوضه ی رودخانه های رازآور و مِرِگ می باشد. حوضه ی مرگ در جنوب کرمانشاه و حوضه رازآور در شمال غرب شهر کرمانشاه و قسمتهایی از شهرستان کامیاران واقع شده است. این مناطق به لحاظ کاربری عمدتا دارای کاربری کشاورزی و از نظر زمین شناسی حوضه مِرِگ در مرز زاگرس چین خورده و مرتفع و حوضه رازآور در زاگرس مرتفع و زون سنندج-سیرجان واقع شده اند. تحقیق حاضر به منظور شبیه سازی مناطق مستعد خندق زایی در حوضه های مذکور انجام شده است. مواد و روشهای مورد استفاده در این تحقیق شامل استفاده از لایه های مدل رقومی ارتفاع (dem) و لایه های ثانویه استخراج شده از آن، شاخص توان آبراهه ای ((spi، کاربری اراضی، آبراهه ها، لیتولوژی و راههای موجود در حوضه و جمع آوری داده های میدانی بوده است. داده های مذکور در محیط arc gis مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نتایج حاصل از آن توسط آزمون مربع کای بررسی شد. بر اساس روش تحقیق مکانهای مستعد تولید خندق در بدو امر به صورت نقطه ای شبیه سازی شد. پس از همپوشانی نقاط مستعد شبیه سازی شده با لایه های استخراجی ثانویه از مدل رقومی ارتفاع، کاربری اراضی، آبراهه ها، لیتولوژی و راهها، مناطق مستعد خندق زایی در حوضه های مورد مطالعه شبیه سازی شدند. در ادامه از طریق مراجعات میدانی موقعیت تعدادی از خندق های موجود در مناطق مورد مطالعه شناسایی و نقشه ی آنها ترسیم شد. این نقشه نیز با لایه های ثانویه ی استخراجی از مدل ارتفاع رقومی ارتفاع، کاربری اراضی، آبراهه ها، لیتولوژی و راهها همپوشانی و نتایج به دست آمده از این روش توسط آزمون مربع کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. براساس نتایج این آزمون، نقاط خندقی مشاهده شده و نقاط شبیه سازی شده مستعد تولید خندق در لایه های مورد بررسی از درجه ی معناداری مطلوب برخوردارند. نتایج حاصل از ارزیابی آماری و میدانی به طراحی دو مدل جداگانه برای پیش بینی مناطق مستعد خندق زایی در حوضه های مورد مطالعه منجر شد.